Polikistik over sendromu nedir?

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Meral Sönmezer konu hakkında önemli bilgiler verdi.Üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hormonal bozuklukların başında gelen Polikistik Over Sendromu (PKOS), doğurganlığı olumsuz etkilemektedir.

 

Polikistik over sendromu, yumurtlama bozukluğuna neden olarak; infertilite(kısırlık), adet düzensizliği, tüylenme artışı gibi şikayetlere yol açmasının yanı sıra tedavi edilmediği durumlarda hipertansiyon, kalp ve damar hastalıkları gibi birçok farklı hastalığa da zemin hazırlar.

 

 

Polikistik Over Sendromu, başlangıç döneminde belirti vermese de zaman içerisinde birtakım semptomlar ile kendini göstermeye başlar. Semptomlar kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte çoğu kadında görülen ortak belirtiler şunlardır; Kanda androjen hormonlarının artışına bağlı olarak ortaya çıkan; ciltte yağlanma, sivilcelenme, erkek tipi tüylenme, tüylerin koyulaşması ve kalınlaşması ve aşırı saç dökülmesi gibi problemler,düzensiz yumurtlama sonucunda adet olamama veya düzensiz adet görülmesi,,hamile kalmada zorluk yaşama, tekrarlayan düşükler, infertilite (kısırlık), özellikle karın bölgesinde yağlanma, kiloda artış ve kilo vermede zorluk yaşama gibi kilo problemleri,boyun, kasık, koltuk altı ve göğüs altı gibi sürtünmenin fazla olduğu bölgelerde cilt renginin koyulaşması ve derinin kalınlaşması,depresyon ve ruh hali değişiklikleri,kan basıncı yüksekliği,insilüne karşı direnç,uyku apnesi, horlama,endometrial hiperplazi (rahim duvarı kalınlaşması) gibi belirtilerle kendini göstermektedir.

 

 

Polikistik over sendromu tanısı; hastanın şikayetleri, fizik muayene, ultrason ve kan testleri ile konabilir. Polikistik over sendromu tanısının konulabilmesi için spesifik bir test olmasa da, tipik belirtileriyle kendisini göstermektedir. PKOS tanısı konulabilmesi için tanı kriterlerinden en az iki tanesinin gözlenmesi gerekmektedir;

 

Uzun süren adet gecikmeleri ya da hiç adet görememe gibi yumurtlama bozuklukları olması.

Yapılan ultrasonografide tipik polikistik over (PKO) görüntüsünün gözlemlenmesi, ultrasonda çapları 8-10 mm'yi geçmeyen, yumurtalıkların birinde veya her ikisinde yerleşim gösteren çok sayıda kist (folikül) bulunması.

 

Polikistik over sendromunda hormon ve tam kan sayımı testleri ile kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti hastalığın tanısının konulmasında önemlidir. Ayrıca; aşırı tüylenme veya tüylerin kalınlaşması, androjen hormonu seviyesinin yüksek olması gibi hiperandrojenizm (aşırı androjen), belirtileri ve bulgularının olması da tanı konulması için gerekli kriterler arasındadır.

 

PKOS tanısının konulabilmesi için ultrasonda PKO görüntüsünün olması,  yumurtlamanın olmaması ya da sadece hiperandojenizm olması tek başlarına yeterli değildir ve bulgulardan en az iki tanesi aynı anda gözlenmelidir. Aynı zamanda hastanın tansiyon ve kan şekeri seviyesi de kontrol edilmelidir.

 

 

Polikistik over sendromu için standart ve kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte, uygulanacak olan tedavi yöntemi, hastada gözlenen şikayetlere ve hastanın genel durumuna uygun olacak şekilde hekim tarafından kişiye özel olarak planlanmalıdır. Hastalığın uzun süre tedavi edilmediği durumlarda; tip 2 diyabet, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, obezite ve rahim kanseri gibi hastalıkların gelişmesine zemin hazırlar. Hastalarda doğrudan görülen sorunların başında, yumurtalama bozukluklarına bağlı olarak gebe kalamama gelmektedir.

 

Polikistik over sendromu kronik bir hastalıktır ve tedavide ilk adım, bu hastalığı tanıyarak buna uygun bir yaşam tarzı benimsemek olmalıdır. Bu nedenle, bu hastalığa sahip kadınlar öncelikle sağlıklı beslenme, egzersiz ve kilo kontrolü gibi faktörlere dikkat etmelidir.Vücuttaki hormon dengesinin sağlanması, yağ ve şeker metabolizmasının dengelenmesi amacıyla ilaç tedavileri; yumurtalama fonksiyonu bozulmuş olan hastalarda ise tekrar yumurtlama sağlamaya yönelik ilaç tedavilerine veya laparoskopik(kapalı) yöntemlerle yumurtalıklara yönelik cerrahi girişimlere başvurulmaktadır. Bunlara ek olarak hastanın, diyetisyen tarafından hazırlanan kişiye özel polikistik over sendromu diyeti ve fiziksel aktiviteyle tedavi sürecini desteklemesi gerekmektedir. 

 

Pek çok hastalıkta olduğu gibi polikistik over sendromunda da hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi, hastalığın ilerlemeden durdurulması ve hastalığın neden olacağı sorunların önüne geçilmesi açısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla siz de Polikistik Over Sendromu belirtilerine rastlıyorsanız, kesin tanı ve teşhis için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmalısınız.