Kronik migrenlilerin oruç tutarken dikkat etmesi gerekenler

Ramazanda değişen beslenme alışkanlıkları, uzun süre aç ve susuz kalmak migren ağrılarına neden olabiliyor. Migreni olan kişilerin %67'sinde açlığın başağrılarını tetiklediğini belirten İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz, oruç tutan kronik migren hastaları için dikkat edilmesi gerekenleri anlattı

Kronik migren atağı; zonklayıcı, yaşam kalitesini düşüren, çoğu zaman bulantı, kusma, ışığa veya sese karşı aşırı hassasiyetle birlikte geliyor. Oruç tutan kronik migren hastalarında bu ataklar daha fazla soruna neden olabiliyor. Özellikle uzun süren açlık ve susuzluk migreni tetikliyor. Hava sıcaklığındaki artış, uyku düzenindeki değişiklikler ve oruç, pek çok kişide baş ağrısı şikâyetlerini artırsa da uygun tedavi yöntemleriyle kronik migren ağrıları ile başa çıkılabiliyor. 

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz, “Kronik migren hastaları da iftar ve sahurda bazı yiyecek ve içeceklerden uzak durarak, koruyucu tedavi yöntemlerini tercih ederek migren ataklarını kontrol altına alabilir ve ağrısız bir ay geçirebilirler” dedi.

Migren atağı geldiğinde karanlık bir ortamda uyumaya çalışın

Ramazanda 5-6 dan az migren atağı olan bir kişiyi ataklardan korumak için ilaç saatlerini ramazana göre ayarlamasının yapıldığını ifade eden Uludüz, “kişi oruçlu iken atağı geldiğinde yapabileceği en iyi şey sessiz ve karanlık bir ortamda uyumaya çalışmasıdır.  Sık atağı olanlar genellikle ataklarını tanır ve geleceğini hissederek koruyucu ilaçlarını alırlar.

Ancak ramazanda oruçlu olunacağından bu şans olmayacaktır. Başağrısı olanlar kendilerini test etmeli sık tekrarlayan ağrıları varsa oruç tutmak konusunda ısrarcı olmamalıdır”dedi.

Oruç tutmak isteyenlere toksinli çözüm

Oruç tutmak isteyen ancak atak geçirir miyim korkusu yaşayan kronik migren hastalarına ‘Botulinum Toksin A’ uygulaması yaptırmalarını öneren Prof. Dr. Derya Uludüz, “Araştırmalar 3 aydan fazla süre boyunca, ayda 15 ya da daha fazla gün, migren karakterinde baş ağrısı olarak tanımlanan kronik migren tedavisinde botulinum toksin uygulamasının etkili olduğunu gösterdi.

Kozmetik amaçla sadece yüz bölgesinde uygulanan Botulinum Toksin A, migren tedavisinde alın, şakaklar, ense ve boyun bölgelerinde belirli noktalara uygulanıyor. Uygulamanın etkisi yaklaşık 3-4 ay sürüyor” diye söyledi.

Bol sıvı tüketin, uykusuz kalmayın

Özellikle 30-50 yaşlarındaki migrenli olguların %76’sında orucun başağrılarını tetiklediğini belirten Prof. Dr. Derya Uludüz, “hipoglisemi yani düşük kan glukoz değerleri, başağrılarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Oruçla gelen hipoglisemi, dehidratasyon, kafein çekilmesi, sempatik sinir sistemi aktivasyonu, hipotalamik disfonksiyon, insulin ve bazı hormonal faktörler  başağrısını potansiyel tetikleyicileridir. Oruç öncesi bolca sıvı tüketilmesi başağrısı için koruyucudur.

%75’inden fazlası su olan insan beyni, sıvı değişimine çok hassasdır. Beyin sıvı azaldığını hissettiğinde dengelemek için histamin adı verilen madde salgılanır. Histamin direk olarak ağrıya ve halsizliğe neden olur. Bol sıvı tüketilmeli, uykusuz kalmamalıdır.  Kafein kesilmesine bağlı başağrısı tetiklenmesine karşı sahurda güçlü kafein etkisi olan bir bardak kahve ile kesilme sıkıntısını yok edebilirler” dedi.

Elma, armut, domates başağrısından koruyabilir

Glisemik indeksi düşük gıdalar tüketerek başağrısından korunulabileceğini söyleyen Uludüz, kronik migreni olanlar “az yağlı yoğurt, az yağlı süt, çavdar, buğday, bezelye, havuç, patlıcan, brokoli, karnabahar, lahana, mantar, domates, biber, marul, yeşil fasulye, kiraz, erik, greyfurt, şeftali, elma, armut, kuru kayısı yiyebilir” dedi.

Başı ağrıyana dondurma yok!

Kronik migreni olanların şekerli gıdalar tüketmemesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Derya Uludüz “Eğer oruç tuttuğunuzda baş ağrısı yaşamak istemiyorsanız, pasta, kurabiye, hamur işleri, beyaz pirinç, beyaz ekmek, kavun, beyaz patates, dondurmadan uzak durun. Tiramin içeren muz, peynir, çikolata, soğan, fıstık ezmesi, sirke gibi besinleri tüketmeyin” hatırlatması yaptı. Prof. Dr. Uludüz, kan şekerini hızla yükseltip düşürdüğü için hamurlu gıdaların tüketiminin de azaltılması gerektiğine dikkat çekerek bunların yerine arpa, kuskus, kahverengi pirinç, bulgurun tercih edilmesi gerektiğini söyledi.

Kronik migrenlilerin oruç tutarken dikkat etmesi gerekenler

1-İyi dengeli beslenin- her öğüne protein içeren besinler (balık, kefir, az yağlı yoğurt, yumurta, brokoli, havuç, bezelye, elma) ekleyin, dondurma, buzlu yiyecekler, tuz tüketmeyin

2-Fenilalanin (aspartam içeren tatlandırıcılar) veya tiramin içeren (alkol, muz, peynir, çikolata, soğan, fıstık ezmesi, sirke) besinleri tüketmeyin.

3-Her gün iftar ve sahurda lifli gıdalar tüketmeye özen gösterin (Yulaf ezmesi, yulaf gevreği, mercimek, elma, badem, portakal, armut, fındık, keten tohumu, fasulye, bezelye, nohut, yaban mersini, salatalık, kereviz, havuç, badem, ceviz, fındık, arpa, kuskus, kahverengi pirinç, bulgur, kabak, elma, kereviz, brokoli, lahana, enginar, domates, havuç, salatalık, yeşil fasulye, koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru üzüm, üzüm)

4- İftar sahur arasında en az 2 litre sıvı tüketin. En çok su tüketmeye özen gösterin. Su içmek istemediğinizde soda, limonata veya ayran da iyi bir seçenektir.

5- Sık aralıklarla az az beslenin. İftar ve sahur arasında 4 öğün yapın.

6- Sıcak havalarda dışarıda dolaşmayın. Klimalı (ancak direk klima altında bulunmadan) ortamlarda bulunmayı tercih edin.

7- Başağrıları için gerektiğinde hekim tavsiyesi ile uzun etkili ağrı kesicileri kullanın.

8- Eğer ataklar sık ve şiddetli ise ve kullanılan tedavilere rağmen oruç başağrılarının geçmiş deneyimlerinden tetiklendiği biliniyorsa, Ramazan ayında girişimsel yöntemler dediğimiz (Botulinum Toksin A gibi) uygulamaları hekimlerinden talep edebilirler.