'Gerekli önlemler alınmazsa Kemeraltı’nı zor günler bekliyor'

Yüzlerce yıllık geçmişiyle, 250’ye yakın işkolu, 1 milyon ürün çeşidi, 15 bin işyeri, 10 bin esnaf ve 80 bin çalışanıyla 270 hektarı aşan bir bölgede, günde 700 bin ziyaretçiye hizmet veren, ekonominin kalbinin attığı İzmir'in tarihî Kemeraltı Çarşısı, gündemdeki yerini koruyor. Kemeraltı üzerine yaptığı bilimsel saha çalışmalarıyla tanınan Yaşar Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan, son görüşmelerinde de işporta, çığırtkanlık, güvenlik gibi sıkıntılar büyük ölçüde çözülmesine rağmen çoğu önemli olan problemlerin devam ettiğini söyledi. Tutan, “Çarşının ekonomik ve sosyal yönden hareketlenmesi için yapılan Kemeraltı Günleri gibi çeşitli sosyal etkinliklerin artması, bazı ilgili kurumların çözüm arayışlarında olması sevindirici. Ayrıca önceki yıllara kıyasla işportanın, çarşı sokaklarından yavaş yavaş çekildiğini ve azaldığını da gözlemliyoruz ancak bir kısım kayıtdışı işporta mallarının, çarşıdaki bazı yeni dükkanlara taşındığını saptadık.” dedi.

'CİROLARDAKİ DÜŞÜŞ SÜRÜYOR'

Düşük ve alt orta gelirli müşterilerin daha çok ilgi gösterdiği Kemeraltı Çarşısı'nın müşteri profilinde herhangi bir değişiklik olmadığını belirten Doç. Dr. Tutan, “Geçen yıllarda yüzde 30 oranında düşen ciroların, son bir yıl içinde yüzde 40 düştüğü saptandı. Son yıllarda yavaşlayan Türkiye ekonomisinin Kemeraltı Çarşısı’na olumsuz yansımaları, geçen yıldan itibaren hissedilmeye başladı ve bu yıl içinde artarak devam ettiğini gördük. Yaz döneminde düğün sezonuyla birlikte biraz kıpırdanma olsa da bu, yıl geneline yayılmıyor. Esnafın en önemli sorunları arasında üç yıl önce olduğu gibi satış sıkıntısı, sermaye azlığı ve düşük gelirli müşteri profili bulunuyor.” diye konuştu.

'YASA BİR AN ÖNCE ÇIKMALI'

Çarşının sıkıntıları için birçok kurumun ortak hareket etmesi gerektiğini ancak bürokrasi sebebiyle bunun pek mümkün olamadığını ifade eden Tutan, “Bu durum, çözümlerin gecikmesine ya da ertelenmesine yol açmaya devam ediyor. Bu nedenle esnafın büyük bir bölümü, Tarihî Çarşılar Yasası’nın, içinde Kemeraltı gibi tarihî açıkhava çarşılarına da mutlaka yer verilerek çıkmasını istiyor. Yasa çıkarsa bürokratik işlemler daha kolaylaşacaktır. Örneğin tarihî mekanlarda bir çivi çakmak için bile bakanlıklardan belediyelere kadar birçok makamdan izin almak zorundasınız. Bu yasayla birlikte o bürokrasi de azalacak. Kemeraltı Çarşısı’nın kendi yönetmeliği, güvenliği ve bütçesi olan özerk bir yapıya kavuşturulması, sorunların çözümüne ivme kazandıracaktır. Yasa TBMM’de iki defa rafa kalktı ancak mutlaka gündeme yeniden gelmeli.” dedi.

'TURİST ÇARŞIYA UĞRAMIYOR'

Tarihî Kemeraltı Çarşısı Esnaf Derneği Başkanı Ümit Kaya ile sıkıntılar ve çözüm yolları ile ilgili görüş alışverişini her zaman sürdürdüklerini belirten Ufuk Tutan, yabancı müşteri profilinde de değişim olmadığını gözlemlediklerini anlattı: “Çarşıya gelen turist müşteri sayısının, son yıllarda azaldığı anlaşılıyor. Özellikle kruvaziyer gemilerden gelen müşterilerin son yıllarda yaklaşık yüzde 50 oranında düştüğünü ve gelenlerin de çoğunlukla çarşıyı pas geçip alışveriş etmediğini gördük.”

Kemeraltı’nın, son İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) destek programına alınmadığını belirten Tutan, “İZKA’nın desteği olsaydı, otel ve restorasyon gibi alanlarda kullanılabilirdi.” dedi. Kemeraltı Çarşısı’nın aydınlatma, yağmur suyu tahliyesi gibi bazı altyapı sıkıntılarının devam ettiğini de vurgulayan Doç. Dr. Tutan, şöyle konuştu: “Kemeraltı’nın geleneksel ruhu, hala çarşının bazı sokaklarında ve hanlarında devam ettirilmeye çalışılıyor ancak bu asil direnişin, bu gidişle çok fazla sürdürülemeyeceği ve çarşının, bazı sorunlarına kısa sürede çözüm bulunamadığı takdirde kabuk değiştirerek bir süre sonra ekonomik ve sosyal bir kaosa sürükleneceği aşikâr. Arzumuz, sokakta olan işporta mallar dükkanlara geçmesin, kalitesiz mal olmasın, güvene dayanan yılların alışkanlıkları çökmesin.”

Dernek Başkanı Kaya ise zor olmayan küçük dokunuşlarla Kemeraltı’nın eski görkemli günlerine dönebileceğini söyledi. Tarihî Çarşılar Yasası’nın, Kemeraltı gibi açık çarşıları da kapsamasını istediklerini ifade eden Kaya, TBMM’nin yeni döneminde bu tasarının gündeme gelmesini arzu ettiklerini belirtti. Kemeraltı’nın yıllardır konuşulan sıkıntılarıyla ilgili müjdeler de veren Ümit Kaya, “Güvenlik için çok önemli olan mobese konusunda çağrılarımıza yanıt geldi; gerekli adımlar atılıyor ve Kemeraltı’na kurulacak sistemin bütçesi de çıktı. Ayrıca yıllardır gece hizmet verebilmek için istediğimiz aydınlatma sorunumuz da çözülüyor. Çok kısa süre içinde Kemeraltı’nın sokaklarında aydınlatma için Gediz Elektrik tarafından çalışmalara başlanacak. Belediyeyle de altyapı, sokak döşemeleri, üst örtü gibi konularda çalışmalar yapıyoruz. Bu projelerin de kısa süre içinde hayata geçmesini bekliyoruz. Bize destek veren, çarşının derdiyle dertlenen, eski görkemli günlere dönüş için uğraşan tüm makam ve kurumlara teşekkür ederiz. Kemeraltı’nı, İzmir’in geleceği için korumamız gerekiyor. 'Burayı birlikte geleceğe nasıl taşırız?' sorusunun cevabını hep birlikte aramalıyız ve bunun için çalışıyoruz.” dedi.