Her yaşta ortaya çıkabilen çölyak hastalığı çocuklarda; büyüme geriliği, boy kısalığı, iştahsızlık, uykusuzluk hatta aşırı mızmızlık gibi durumlarla kendini belli edebiliyor. Her 100-150 çocuktan birinde görülen çölyak hastalığının etkilerinden kurtulmak için glutenli gıdalardan uzak durmak gerekiyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji Bölümü'nden Prof. Dr. M. Ayşe Selimoğlu, çölyak hastalığı ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
Organlarda hasara neden olabilir
Çölyak hastalığı buğday, arpa ve çavdarda bulunan gluten isimli maddenin tetiklediği, hastalığa genetik yatkınlığı olan bireylerde gelişen ve başta ince bağırsak olmak üzere birçok organı etkileyebilen bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkmasında genetik faktörler etkili olduğu gibi çevresel faktörlerin de etkisi olduğu düşünülmektedir. Hastalık ince bağırsaklarda hasar oluşturarak gıdaların sindirim ve emilimini bozabilmekte ve buna bağlı olarak vücut için gerekli bazı besin maddelerinin eksiklikleri gelişebilmektedir. Bu da bir domino etkisi yaratarak tüm organlarda ikincil hasarlar oluşturabilmektedir.
Çocuğunuzda bu belirtilere dikkat edin
Çölyak hastalığının dünya üzerindeki her 100-150 kişiden birisini etkilediği düşünülmektedir. Ülkemizde çocuklarda yapılan tarama çalışmalarında da benzer sonuçlar bulunmuştur. Çocuklarda;
İshal
Büyüme geriliği
Gaz ve karın şişliği
Tekrarlayan karın ağrıları
Halsizlik ve iştahsızlık
Kilo kaybı veya kilo alamama
Boy kısalığı
Kemik erimesi
Ergenlik gecikmesi
Tedaviye dirençli kansızlık
Yaygın diş çürükleri, saç dökülmesi ve deri döküntüleri
Tedaviye dirençli kabızlık
Karaciğer testlerinde bozukluk
Aşırı mızmızlık ve uyku bozuklukları çölyak hastalığının belirtisi olabilir.
Sessiz çölyak hastalığına karşı dikkatli olun
Çölyak hastalığı bazen yavaş yavaş gelişen belirtiler, bazen de ani bulgularla ortaya çıkabilir. Hatta bazen hiç belirti vermeden yıllarca sessiz kalabilir. Tip 1 diyabet ve tiroit hastalıklarına sessiz Çölyak hastalığı eşlik ediyor olabilir. Çölyak hastalığı kuşkusu varsa ilk olarak kan testleri ile tarama yapılır. Bu testlerde hastalık lehine bir bulgu saptanırsa kesin tanı için endoskopik muayene ve onikiparmak bağırsağından alınan örneklerde patolojik inceleme gereklidir. Çölyak hastalığı tanısı alan bireylerin yakınlarında da hastalık görülebildiğinden birinci derece yakınların taramadan geçmesi gerekmektedir.
Çölyak hastalığı varsa çocuğunuzu glutenli gıdalardan uzak tutun
Çölyak hastalığının tek tedavisi, hastalığa neden olan glutenin beslenme düzeninden çıkartılmalıdır. Buğday, çavdar ve arpa içermeyen gıdalar tüketilmelidir. Giderek ulaşılması daha kolaylaşan glutensiz ürünler diyet uyumunu ve dolayısı ile tedaviyi kolaylaştırmaktadır. Marketten alınan her gıdanın etiketinin dikkatlice okunması gizli gluten kaynaklarından kaçınmayı sağlayacaktır. Az miktarda glutenle beslenme asla çözüm sağlamaz, mutlak bir kaçınma gereklidir. Çocukların tüketmemesi gereken gıdalar öğretmenleri ve bakıcıları ile paylaşılmalıdır. Hastalığın kendisi için ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak hastalık nedeni ile oluşan besinsel eksikliklerin yerine konması için vitamin ve eser element takviyesi gerekebilir.
Tedavi edilmeyen çölyak hastalığı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir
Glutensiz diyete tam uyulması halinde hastalık tamamen düzelir. Tedavi edilmezse belirti ve bulgular ağırlaşarak devam eder. Çocuklukta olmasa bile ileri yaşamda erken kemik erimesi yaşanabilir, üreme fonksiyonunda sorunlar olabilir. Diyete uymayan hastalarda başta bağırsak kanseri olmak üzere kanser riski ve ölüm oranları yükselir. Bu riskler tesadüfen saptanan sessiz Çölyak hastalığı için de geçerlidir; bu çocuklar da diyet tedavisi almalıdır.
Anne sütü koruyucu olabilir
Çölyak hastalığını önleyecek kesin bir yöntem bilinmese de ilk 6 ay tek başına anne sütü ve anne sütü alırken 6. ayda başlanan az miktarda gluten de içeren sağlıklı tamamlayıcı beslenme pratiklerinin koruyucu olduğuna dair veriler bulunmaktadır.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.