Avustralya Başbakanı: Amerika-Çin ilişkilerinde "Thucydides Kapanı" tehlikesi

SİDNEY (CİHAN)- Doğu Asya Zirvesi için Malezya’da dünya liderleriyle biraraya gelen Avustralya Başbakanı Malcolm Turnbull, Güney Çin Denizi’ndeki kışkırtıcı politikaların, Çin’in bölgesinde yalnızlaşmasının ötesinde, 3'üncü Dünya Savaşı’na neden olabileceğini söyledi. Turnbull'un ABD-Çin arasındaki yaşananları, Atinalılar ile Ispartalılar arasında "Thucydides Kapanı” olarak bilinen savaş öncesi yaşanan gerginliklere benzetmesi dikkat çekti.

Turnbull, pazar günü Doğu Asya Zirvesi için bulunduğu Malezya’nın Başkenti Kuala Lumpur’da Çin Devlet Başbakanı Li Keqiang ile özel bir görüşme yaptı. Turnbull daha öncesinde de Türkiye’deki G20 Zirvesi’nde Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile bir araya gelmişti.

Turnbull, meslektaşı Keqiang’a Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki politikalarının, Çin’in çıkarlarını aykırı sonuçlar doğuracağını söyleyerek, “Tarihe baktığımızda bu tür tavırların silahlı çatışmalara neden olduğunu görebiliyoruz.” dedi.

Turnbull'un Çin ile Amerika arasındaki gerginliği, milattan önce 5'inci yüzyılda Atinalılar ile Ispartalılar arasında savaşla sonuçlanan gerginliğe benzetmesi ise dikkat çekti. İki şehir arasında yapılan Peleponezyon Savaşı, bölgenin en güçlü ülkesi olan Ispartalılarla sürekli olarak güç kazanan Atinalılar arasında oluşan gerginlik nedeniyle çıkmıştı.

Egemen ülkelerin, yükselen yeni güçlerin birbirlerinden duydukları endişe ve gerginlikler nedeniyle başlayan bu savaşlar siyaset biliminde, tarihe bilimsel gerçeklikle bakan ilk tarihçi olarak tanımlanan Yunanlı tarihçi Thucydides’in ismiyle “Thucydides Kapanı” tabiriyle anılıyor. Bu tabir ise ilk defa Harwvard Profesörü Graham T. Allison tarafından kullanıldı. Avustralya Başbakanı egemen Amerika’yı Ispartalılara, yükselen güç olan Çin’i de Atina’ya benzeterek, “Thucydides Kapanı” tabiri kullanılan kaçınılmaz bir olası savaş sürecine girilme tehlikesine atıfta bulundu.

Turnbull konuşmasında, "Avustralya Güney Çin Denizi’ndeki sorunlarda iddia sahibi taraflardan birisi değil. Ancak Çin bölgedeki hareketlerinin uluslararası toplum, Amerika ve bölgedeki diğer ülkeler açısından meydana getireceği etkileri iyi hesap etmelidir." uyarısında bulundu.

Turnbull Çin’in bölgesel ihtiraslarının dış politikada büyük tepki oluşturduğu belirterek, "Bu endişeler bölgedeki, Bruney, Malezya, Vietnam ve Tayvan gibi küçük ülkelerin Amerika’yla daha yakın ilişkiler içine girmesine neden olmaktadır." dedi.

Öte yandan siyasi kaynaklar, Filipinler'in başkenti Manila'da geçen hafta yapılan ASEAN Zirvesi’nde açıklama yapan ABD Başkanı Barack Obama’nın, Doğu Asya ülkeleri başarılı şekilde biraraya gelirken, Çin kendisini yalnızlaşmış bulduğunu vurguluyor. Financial Review dergisinde yer alan habere göre ise aynı kaynaklar, Çin’in bu yalnızlığının Türkiye’deki G20 Zirvesi ve APEC toplantılarında da söz konusu olduğunu belirtiyor.

Çin dış ilişkiler uzmanı Victor Gao ise bu eleştirileri, Çin’in bölgedeki en barışçıl ülke olduğunu belirterek cevapladı: "Çin bulunduğu bölgede, komşu ülkelerden hiçbirini işgal etmemiş olan birkaç ülkeden birisidir. Bunu mesela bir Japonya için söyleyemeyiz." CİHAN